Thị trường chứng khoán và câu chuyện "tiền rẻ"

Mấy ngày nghỉ để ý tới chứng khoán Việt Nam thì ký ức xưa ùa về. Cảm giác phấn khích y hệt như thời kỳ 2009-2010. Quá nhiều tiền! Điểm chung của cả hai thời kỳ đều có chất xúc tác là tiền rẻ...


Chưa bao giờ mà thị trường chứng khoán lại là trò chơi ngô nghê cả, đó là cuộc đấu cân não

Mấy ngày nghỉ để ý tới chứng khoán Việt Nam thì ký ức xưa ùa về. Cảm giác phấn khích y hệt như thời kỳ 2009-2010. Quá nhiều tiền! Điểm chung của cả hai thời kỳ đều có chất xúc tác là tiền rẻ. Điểm khác biệt lớn nhất của việc bơm tiền lần này không phải là vì thiếu tiền cho nền kinh tế. Khác biệt quan trọng nữa là margin thời kỳ này đã được luật hóa thay vì tự phát như trước đây.

Những khó khăn của nền kinh tế rơi vào những doanh nghiệp bé, nhỏ, khả năng tài chính yếu nhưng đó lại không phải là những doanh nghiệp niêm yết. Do vậy, nền kinh tế và thị trường chứng khoán thực ra là hai thế giới khác nhau. Cuộc chơi có lẽ còn dài nhưng chắc chắn giai đoạn "trò chơi của cáo và thỏ" đang đến.

CÁO ĐÃ DỤ THỎ NHƯ THẾ NÀO?

Viết về thị trường hưng phấn và triển vọng ra sao lúc này là thừa. Hoặc những câu chuyện thành công bây giờ chắc cũng chẳng phải là điều bổ ích gì. Điều chúng ta thường học được nhiều nhất chính là từ những thất bại. Vậy hãy xem những trò bịp điển hình của thời kỳ 2009/2010, để xem những con cáo đã dụ những con thỏ như thế nào.

Phổ biến nhất là chiến dịch thông tin. Trong một thị trường đầy tiền như thế này, điều các nhà đầu tư cần là "bất kể thông tin gì có thể có" để giao dịch. Nắm bắt được điều này, những nhà thiết kế game thường vận hành một chiến dịch thông tin nhằm phục vụ quy trình Hút - Đẩy - Xả. Chúng ta sẽ thấy rất quen thuộc khi những thông tin với cụm từ "đột biến" được khéo léo rò rỉ trên các diễn đàn, các nhóm chat hay thậm chí qua các cuộc điện thoại.

Ngày còn làm ở Việt Nam, tôi đã từng nhận điện thoại của CEO một doanh nghiệp (giờ đã chỉ còn là cái vỏ sau khi lãnh đạo bán sạch cổ phiếu và lập công ty mới) nói nhỏ rằng công ty anh có lợi nhuận đột biến nhờ biến động giá nguyên liệu, em không nên nói với ai. Và tất nhiên tôi không nói với ai mà chỉ kiểm chứng cho riêng mình. Tôi hiểu rằng thông tin đó được anh ấy gọi cho rất nhiều người, và sự thật là ngay sau hôm đó giá cổ phiếu cứ thế tăng dần và ngoài thị trường mọi người nói với nhau về thông tin lợi nhuận "đột biến". Giá tăng, khối lượng tăng, và sau đó thì doanh nghiệp chỉ còn là cái vỏ. Nhà đầu tư lặng lẽ, âm thầm, trở thành những cổ đông dài hạn của một công ty mà thực ra nó chẳng còn hoạt động gì.

Những thông tin kiểu như trên cực kỳ phổ biến trên thị trường. Những chiêu trò phổ biến để tạo ra bất kỳ cái gì gọi là "đột biến" được các doanh nghiệp kết hợp với các đội lái thực hiện một cách hoàn hảo. Những trò bịp phổ biến bao gồm việc doanh nghiệp sẽ tạo "đột biến" bằng cách bán tài sản thông qua công ty con, công ty vệ tinh nhằm tạo lợi nhuận và đưa tất cả lợi nhuận vào quý mà họ thấy hợp lý để xả. Hoặc nhiều doanh nghiệp thực hiện dồn lợi nhuận đáng ra có thể dàn trải qua nhiều quý vào một quý phù hợp để xả.

Đó là những doanh nghiệp ít nhất còn có gì để làm. Nhiều nhóm hoặc doanh nghiệp khác thậm chí còn thực hiện những trò bịp lộ liễu hơn bằng những thông tin tương lai không xảy ra. Bạn sẽ không ngạc nhiên khi thấy doanh nghiệp thông báo những dự án bỗng nhiên được hình thành, được phê duyệt, được triển khai, hay doanh nghiệp bỗng nhiên phát hiện ra mỏ đồng, mỏ vàng, mỏ kim cương... hoặc có nhà đầu tư chiến lược nước ngoài đã đồng ý mua với giá xyz.

Nói tóm lại, nắm bắt được tâm lý của các nhà đầu tư, những người tham gia chỉ vì thấy chứng khoán tăng nhanh quá - những "con thỏ", cần thông tin để giao dịch, những "con cáo" sẽ "sản xuất" thông tin mà thỏ cần. Điều rắc rối là các con thỏ chủ yếu thích nghe những thông tin có lợi chứ không thích nghe các thông tin bất lợi. Và đó chính là "trò chơi của cáo và thỏ".

TRÒ CHƠI CỦA THỎ VÀ CÁO: THỰC CHIẾN

Trong khi chiến dịch thông tin chỉ là đòn tâm lý và những con cáo có thể giấu bản chất của mình một cách tinh vi qua nhiều vỏ bọc thông tin khác nhau, điều họ không thể che giấu chính là hành động của họ.

Bạn sẽ nhận thấy rằng khi giá tăng và khối lượng giao dịch bắt đầu tăng nhanh, những tin tức tốt được rò rỉ càng nhiều. Đó chính là lúc những con cáo khéo léo rò rỉ những thông tin đã sản xuất sẵn để lôi kéo những con thỏ tham gia cuộc chơi. Những con thỏ không có nghi ngờ gì bởi vì giá tăng và khối lượng giao dịch tăng là điều họ nghĩ do tiền quá nhiều, cuộc chơi còn lâu mới kết thúc, mình sẽ chạy trước. Rồi bỗng một ngày, khối lượng giao dịch tăng một cách đột biến, giá biến động mạnh trong ngày và các con thỏ lại chặc lưỡi bởi vài ngày sau đó giá vẫn tăng.

Nhưng đó là lúc những con cáo bắt đầu ra hàng. khối lượng giao dịch đột biến có nghĩa rằng họ bán không chỉ những gì được giao dịch hàng ngày, mà bán nhiều hơn thế. Sau những ngày khối lượng giao dịch đột biến sẽ là quá trình giảm dần của khối lượng giao dịch. Trong lúc này, giá có thể vẫn tăng, nhưng việc khối lượng giao dịch giảm dần có nghĩa rằng những con cáo đã ra hàng và không trở lại. Khối lượng giao dịch cứ giảm, giảm, giảm dần và rồi đến một ngày nào đó, những con thỏ bỗng nhận ra họ là những nhà đầu tư dài hạn.

Chưa bao giờ mà thị trường chứng khoán lại là trò chơi ngô nghê cả, đó là cuộc đấu cân não. Khối lượng giao dịch là kết thúc kỳ vọng của những người bán nhưng cũng là bắt đầu kỳ vọng của người mua. Thị trường chứng khoán không có đúng sai chỉ có nhiều ít, lời ít có thể là sai, lỗ ít lại là đúng.

Trong trò chơi của cáo và thỏ, lợi ích của cáo là sự mất mát của thỏ và hơn thế là sự suy giảm lòng tin của xã hội vào thị trường. Trong một vòng xoáy của thị trường, có thể lúc này bạn là cáo, nhưng rất có thể trong một trò chơi khác bạn lại là thỏ. Tôi đã từng chứng kiến một con cáo trở thành thỏ suy sụp đến thế nào, thậm chí nói chuyện (chat) với tôi trong tâm lý tìm đến cái chết. Tôi đã dành nhiều thời gian động viên và hỗ trợ tâm lý, người đó mới dần nguôi ngoai và sau này trở lại.

Tôi cũng đã nói chuyện với nhiều con cáo, những người kiếm được rất nhiều tiền từ các trò chơi chứng khoán. Nhiều trong số họ sau này dùng tiền mình kiếm được để làm từ thiện, như là một cách cho đi và trả lại cho đời. Giả sử, nếu được làm lại, rất có thể họ đã nghĩ khác - ít nhất tôi tin rằng họ sẽ không thiết kế trò chơi cho những công ty bẩn.

AI ĐƯỢC, AI MẤT?

Dù biết rằng trò chơi của cáo và thỏ sẽ luôn tồn tại cùng thị trường, ở đâu cũng vậy (ngay như tại Anh thì điều này – thao túng giá - cũng vẫn cứ xảy ra), nhưng hậu quả của nó chắc chắn sẽ ít nặng nề nếu trò chơi được thiết kế trên nền những công ty sạch. Tôi tin vào điều này bởi thị trường chứng khoán xét cho cùng luôn tăng điểm và đặc điểm của nó là tăng thì lâu nhưng giảm thì rất nhanh. Bởi vậy, nếu chẳng may bạn bị mắc kẹt trong một trò chơi và đó là công ty sạch, bạn vẫn có thể yên tâm với nó. Nhưng nếu bạn sử dụng đòn bẩy thì có thể sẽ rất khác bởi vì bạn có thể vỡ nợ trước khi giá phục hồi. Vậy hãy để ý quá trình thực chiến để quyết định khi nào dừng dùng đòn bẩy.

Nếu bạn lựa chọn một công ty sạch, theo tôi có hai thứ bạn cần phải tìm hiểu là mô hình kinh doanh và cách công ty quản trị mô hình đó như thế nào. Khi còn trong nước, tại các cuộc hội thảo tôi hay dùng cụm từ "công thức tạo tiền" để ám chỉ cách thức mà tiền được tạo ra từ mô hình kinh doanh. Khi quay trở lại Anh, khi thiết kế các chương trình học mới và thiết kế hoạt động cho quỹ đầu tư sinh viên, tôi có dịp nói chuyện với nhiều người làm trong ngành ngân hàng đầu tư tại đây và nhận thấy họ quan tâm nhiều hơn đến vấn đề quản trị doanh nghiệp để đảm bảo rằng mô hình kinh doanh hoạt động tốt.

Trong các cuộc họp về đầu tư với quỹ tại Anh mà tôi tham dự, gần như các mô hình định giá không được hỏi, mà chủ yếu là về mô hình kinh doanh và quản trị. Thậm chí, trong cuộc họp gần nhất chỉ một tuần trước, một người làm ngân hàng đầu tư đã nói rằng chương trình học mà tôi thiết kế nên đi xa hơn trong vấn đề quản trị, nó không phải chỉ là quan hệ hướng tới giá trị cổ đông, mà là xã hội, bởi đó là xu thế.

Nhưng việc xác định một công ty sạch không đơn giản. Vấn đề của thị trường chứng khoán là thông tin không cân xứng. Nhà đầu tư thường biết quá ít về công ty (do chi phí để họ tự tìm hiểu quá lớn) và bởi vậy những công ty sạch bị đánh đồng với những công ty bẩn. Hệ quả là những thông tin rò rỉ kiểu như lợi nhuận "đột biến" được dùng như là thước đo duy nhất. Do những công ty bẩn được hưởng lợi, họ sẽ không làm gì, thậm chí tìm cách tiếp tục rò rỉ tin bẩn.

Bởi vậy, những công ty sạch sẽ phải chủ động trình bày, thông tin cho nhà đầu tư, để họ biết về mô hình kinh doanh và mô hình quản trị. Khi công ty sạch được nhận diện, rủi ro thấp hơn trong khi kỳ vọng lợi nhuận từ trò chơi cáo thỏ là như nhau, công ty sạch chắc chắn sẽ được chọn. Thị trường sẽ tốt hơn nếu có nhiều công ty sạch được nhận diện.

Nhắc chuyện cũ theo cách hài hước thực ra là để muốn khuyến cáo một việc nghiêm túc rằng chúng ta nên hướng tới các trò chơi sạch. Luật Chứng khoán và Uỷ ban chứng khoán Nhà nước cũng đã có nhiều tiến bộ trong việc xây dựng các công ty sạch. Luật về thành viên Hội đồng quản trị độc lập thực ra là một bước tiến quan trọng, nếu làm tốt sẽ tạo ra các công ty sạch, thị trường sạch.

QUÁCH HÀO

10/02/2021 14:07

Hết thời ý tưởng đầu tư dựa trên tiền rẻ?

Hết thời ý tưởng đầu tư dựa trên tiền rẻ?

Chứng khoán Mỹ đang trải qua giai đoạn tích cực nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng duy trì và chính sách tài khóa hỗ trợ kinh tế trước khi quay trở lại với lo ngại lạm phát.





Ảnh minh họa.



Diễn biến này có nghĩa là, xu thế lạm phát tăng lên là điều gần như chắc chắn bởi nó luôn gắn liền với tăng trưởng kinh tế. Trong điều kiện bình thường, không có gì đáng lo ngại vì mức lạm phát còn thấp, nhưng trong bối cảnh "ý tưởng đầu tư" dựa trên tiền rẻ thì ý tưởng này đang dần trở nên lỗi thời.

LÃI SUẤT HAY VAI TRÒ CUNG TIỀN ?

Ngân hàng trung ương Mỹ (Fed) đã quyết định giữ nguyên lãi suất chính sách ở mức thấp như là một biểu tượng của quyết tâm thúc đấy tăng trưởng kinh tế. Còn thực tế thị trường thì các lãi suất quan trọng như: lãi suất cho vay mua nhà (ở Mỹ và Phương Tây, vay mua nhà mortgage là phổ biến như chúng ta đi chợ ở Việt Nam nên cảm nhận đắt rẻ rất rõ) đã tăng lên đáng kể. Loại kỳ hạn 15 và 30 năm phản ánh xu thế này: đạt đáy vào khoảng giữa tháng 1 và bắt đầu tăng mạnh hơn từ giữa tháng 2 tính đến ngày 24/3.

Mức yield (lợi suất đầu tư) trái phiếu dài hạn 10 năm có giảm so với kỳ review trước, nhưng đó được cho là một sự điều chỉnh, do giới đầu tư dịch chuyển tiền từ cổ phiếu sang mua trái phiếu. Thị trường trái phiếu và cổ phiếu trong điều kiện bơm tiền thường xu hướng đi như nhau (mua cổ phiếu -> giá tăng; mua trái phiếu -> yield giảm) nhưng khi tiền phải lựa chọn giữa các kênh thì nó lại trở thành hai kênh thay thế cho nhau (bán cổ phiếu -> giá giảm; mua trái phiếu -> yield giảm). Sự điều chỉnh đồng thời của yield và thị trường chứng khoán hiện tại phản ánh rằng chính sách nới lỏng duy trì không tạo ra "tiền mới" vào thị trường tài sản mà chỉ còn "tiền cũ" đang tìm nơi an toàn hơn.

Tại Việt Nam, vấn đề quan trọng với thị trường hiện nay không còn là mặt bằng lãi suất nữa, vì khả năng nó tăng lên gần như chắc chắn, mà là vai trò của tăng trưởng tín dụng (cung tiền). Số liệu cập nhật cho thấy lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng trong khoảng trung bình 5.5%-6%.

Điều này có nghĩa là khi ý tưởng đầu tư dựa trên tiền rẻ đã gần như hết vai trò và tác dụng, sự trông chờ của thị trường sẽ nằm ở chính sách tín dụng của hệ thống ngân hàng. Hồi đầu năm, tăng trưởng tín dụng được Ngân hàng Nhà nước dự kiến 3 kịch bản với khả năng cao là kịch bản 12-13% và dự kiến quý 1 tăng 3-4% thì thực tế trong quý 1 theo số liệu từ báo chí chỉ tăng 2%. Điều này cho thấy sự chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước và sự thận trọng của hệ thống ngân hàng và nó ám chỉ một thông điệp quan trọng cho thị trường là: tín dụng sẽ chỉ cung cấp đủ, phù hợp với năng lực hiện tại của nền kinh tế.

Như vậy, chưa có dấu hiệu nào của việc tín dụng mở rộng, như đã từng làm cuối năm ngoái dẫn tới thị trường chứng khoán tăng ồ ạt.

Các tác động chính sách khác như: thông báo duy trì lãi suất từ Fed – thực ra chỉ là một sự hiểu sai/cố tình hiểu sai thành "tiếp tục nới lỏng tiền tệ" của giới đầu tư Việt - dẫn tới "cú nẩy" tâm lý đã được kỳ vọng; đánh giá của Moody's: chỉ là thay đổi triển vọng từ Tiêu cực sang Tích cực của hồ sơ tín dụng của Việt nam – không thay đổi về hạng, là những tin tích cực nhưng không làm thay đổi bản chất thị trường.

Như vậy, thị trường Việt Nam cũng giống như Mỹ và thế giới, sẽ tiếp tục với câu chuyện kỳ vọng lạm phát, mặt bằng lãi suất và chính sách tín dụng.

HƯỚNG ĐI MỚI CỦA DÒNG TIỀN CHỨNG KHOÁN

Dòng tiền đã vào thị trường chứng khoán có xu hướng đang ra và dòng tiền đã ra không vào mà còn có xu hướng chuyển sang kênh tài sản khác. Nhà đầu tư nước ngoài bán ròng là một cảnh báo quan trọng cho việc này. Như đã nhấn mạnh, họ bán ròng phản ánh quan điểm phân bổ tài sản toàn cầu của họ, đặc biệt trước diễn biến về yield tại thị trường Mỹ - điều được kỳ vọng sẽ diễn ra tương tự tại các quốc gia khác theo mô hình bơm tiền trước đó. Một lần nữa, cái gì là lý do đầu tư, thì đó cũng là lý do để ra.



Còn với nhà đầu tư nội địa trong nước, khác với ở Mỹ họ lựa chọn giữa cổ phiếu và trái phiếu, thì ở Việt Nam sự lựa chọn là giữa cổ phiếu và bất động sản. Thông tin báo chí cho thấy thị trường bất động sản đã trở nên sôi động sau chứng khoán do xu thế chuyển dịch này. Điều này hoàn toàn phù hợp với những gì đã xảy ra trong quá khứ: chứng khoán tăng trước vì nó nhanh, thanh khoản hơn, còn bất động sản đi sau vì nó phản ánh văn hóa hiện thực hóa tài sản thực của người Việt.

Nhưng bất động sản rồi cũng sẽ như chứng khoán khi tiền rẻ thực sự không còn.

Tình trạng margin tại các công ty chứng khoán chưa có số liệu cụ thể, nhưng khá dễ đoán khi chỉ số thị trường ở mức cao. Nói cách khác, những người cần dùng margin đã dùng rồi, và công ty chứng khoán muốn cho margin cũng đã cho rồi. Lưu ý là bây giờ các công ty chứng khoán có tâm lý e dè về margin hơn nhiều so với hồi tháng 1. Chỉ số thị trường giảm, giá cổ phiếu giảm có thể sẽ dẫn tới bị bán vì margin call – nhưng điểm tốt là vì nó ít và không trên diện rộng nên nó cũng sẽ không quá nghiêm trọng như tháng 1.

Một nguy cơ dòng tiền sẽ bị rút ra nữa chính là kỳ đại hội cổ đông đang diễn ra. Hầu như tất cả các doanh nghiệp đều có ý định tăng vốn trong kỳ này. Và cách họ làm sẽ vẫn là truyền thống: phát hành cho cổ đông hiện hữu là chủ yếu. Điều này có nghĩa là tiền để giao dịch hàng ngày sẽ bị rút đi một lượng lớn để vào tay doanh nghiệp và đương nhiên doanh nghiệp thu tiền rồi thì họ sử dụng chứ không quay lại giao dịch. Như vậy, tùy vào lịch trình, nhưng nếu Đại hội đồng cổ đông vào tháng 3 và 4 thì việc tăng vốn sẽ diễn ra vào cuối quý 2 đầu quý 3, khi đó thị trường sẽ rất cần chú ý.

Phần lớn các doanh nghiệp hiện tại đang cố giữ giá cổ phiếu để phục vụ cho điều này, nên sau khi "chốt danh sách" – họ sẽ thả. Vậy nên tác động ở từng cổ phiếu sẽ phụ thuộc vào ngày chốt.
Tâm lý chờ đợi của thị trường đã trở nên tiêu cực hơn. Tâm lý chờ bán đã và đang trở thành hành động. Tâm lý thị trường sẽ là rời những cổ phiếu rủi ro để tìm nơi trú ẩn an toàn.
Những cổ phiếu an toàn là những cổ phiếu có hai đặc điểm lớn: thuộc ngành nghề phù hợp với chống chọi lạm phát và lãi suất tăng lên và cổ phiếu thuộc nhóm giá trị với dòng tiền đều (nhìn báo cáo tài chính hàng năm) thay vì các cổ phiếu tăng trưởng (dòng tiền xa sẽ bị tác động tiêu cực hơn bởi lãi suất tăng lên vì lý do chiết khấu dòng tiền xa sẽ có giá trị nhỏ hơn khi lãi suất tăng).

Quách Mạnh Hào

Suy ngẫm về tuổi trung niên và một nửa con dốc...

Anh shipper vì vài chục ngàn tiền ship mà bật khóc nức nở, làm nhói lòng không biết bao nhiêu người: Suy ngẫm về tuổi trung niên và một nửa con dốc...

Bước vào tuổi trung niên, đời người đi được nửa con dốc, trước công, sau kích. Cuộc sống trông thì có vẻ êm đềm, nhưng thực ra, chỉ một chuyện ngoài ý muốn thôi, cũng đủ để phá vỡ sự bình lặng ấy, rồi dần dần phơi bày cuộc khủng hoàng độ tuổi trung niên. Mỗi người bọn họ, đều đang nỗ lực “kinh doanh” cho tốt cái cuộc sống không mấy cổ tích của mình nơi thành thị náo nhiệt.
01
Ở một góc phố của thành phố Trịnh Châu, Trung Quốc, một anh shipper cúi đầu khóc lớn.
Dù đã rất có gắng nhưng một đơn hàng của anh vẫn bị trễ 10 phút.
Khách hàng hủy đơn, hơn 20 tệ (khoảng 70 ngàn đồng) tiền của khách anh phải chịu, nó đồng nghĩa với việc ca làm thêm tối muộn của anh hôm nay coi như công cốc.
Một người đàn ông, phải tuyệt vọng ra sao mới ngồi ở một góc phố khóc nấc lên như một đứa trẻ như vậy?
Thì ra, con trai của anh ấy mắc bệnh máu trắng, tiền chữa trị và chi phí điều trị sau đó phải tốn hàng trăm vạn tệ.
20 tệ, đối với người khác có lẽ cũng chỉ là một bữa ăn nhẹ, nhưng đối với anh shipper, đó là là những đồng tiền cứu mạng cho con trai mình.
Bước vào tuổi trung niên, đời người đi được nửa con dốc, trước công, sau kích.
Cuộc sống trông thì có vẻ êm đềm, nhưng thực ra, chỉ một chuyện ngoài ý muốn thôi, cũng đủ để phá vỡ sự bình lặng ấy, rồi dần dần phơi bày cuộc khủng hoàng độ tuổi trung niên.
Nào là tiền nhà tiền cửa, tiền chăm sóc ba mẹ hai bên, tiền học hành cho con cái, sức khỏe thì ngày một không được như trước, sự nghiệp chững lại, khủng hoảng tinh thần…
Mỗi một người trung niên, đều đang đứng giữa con dốc, tiến thoái đều lưỡng nan:
Bà mẹ công sở bật khóc khi đang đợi xe về nhà sau 1 tháng liên tục tăng ca tới tối muộn.
Anh thanh niên vì có việc gấp nên đi xe ngược chiều, bị cảnh sát giao thông thổi phạt bỗng bật khóc như một đứa trẻ.
Ba mắc bệnh ung thư, anh công nhân sau khi tan làm ca muộn ngồi đầu phố nghẹn ngào rơi nước mắt.
Ký sư 38 tuổi nhảy lầu ở trụ sở Facebook
Mỗi người bọn họ, đều đang nỗ lực "kinh doanh" cho tốt cái cuộc sống không mấy cổ tích của mình nơi thành thị náo nhiệt.
02
Khi được hỏi về tuổi trung niên, một cư dân mạng có câu trả lời như này:
"Tâm chưa già, tóc đã bạc; mắt chưa hoa, lệ đã cạn;
Ăn không thiếu, nhưng vị nhạt nhẽo; thời gian ít, việc vẫn cứ chất đầy;
Trên có già, không thể thường xuyên ở bên; dưới có trẻ, không thể khắc khắc cùng nhau trưởng thành;
Giữa có vợ, quan tâm nhau được đôi ba câu; ngoài có bạn, nhưng lại chẳng thể chơi bời tới bến."
Đây không phải là hình ảnh phản chiếu vô cùng thực tế của một người trung niên ư?
Trương Ái Linh, một nữ nhà văn của Trung Quốc từng nói:
"Bước vào tuổi trung niên, con người ta sẽ thường xuyên cảm thấy cô đơn. Bởi lẽ bạn vừa mở mắt ra, xung quanh toàn những người cần dựa vào bạn, còn bạn, lại chẳng có ai để dựa vào."
Thực ra, chẳng cần đợi tới lúc mở mắt, rất nhiều người thậm chí còn không chợp được mắt.
Đằng sau những lời nói khó sẻ chia, là trách nhiệm và sự cô đơn.
Bước vào tuổi trung niên, nói yêu thì đã già, nói chết thì lại quá sớm.
Chỉ có duy nhất một trái tim muốn nghỉ hưu, cơ thể lại giống như con trâu già đang vác nặng leo lên được nửa dốc, từng bước nặng nề khó khăn.
Người thì cứ cố gắng trèo lên, còn cơ thể thì lại đang âm thầm đi xuống dốc.
Sức khỏe ngày một không như trước, những chuyện phiền não ngày một nhiều hơn, áp lực cuộc sống ngày một lớn hơn.
Bước vào tuổi trung niên, ngoài việc dễ già dễ béo dễ ì ra, cái gì cũng đều không dễ.
Không dám nghèo, không dám bệnh, không dám già, không dám tự ý nghỉ việc, bởi lẽ sợ rằng sau lưng chẳng có ai.
03
Có người nói: "Đối với những người trung niên ở nơi làm việc mà nói, muốn mắng họ thế nào thì cứ mắng, bởi lẽ chẳng cần lo lắng họ giống như người trẻ, giận dỗi hay không thích là lập tức xin nghỉ việc ngay."
Người trung niên ở nơi làm việc sớm đã không còn đủ vốn để mà mặc cả, thể lực cũng không qua được người trẻ, không bị đá ra ngoài đã là may mắn lắm rồi, làm gì có dũng khí mà nghỉ việc.
Trong lòng mưa giông gió giật, bên ngoài vẫn phải mỉm cười đối mặt với thực tế tàn khốc.
Trong bộ phim Hàn Quốc có tên "Reply 1988", có một lời thoại như này:
"Người lớn tất cả thực ra đều đang nhịn, đang bận rộn việc mà người lớn nên làm, đó là cố tỏ ra kiên cường để gánh lấy trách nhiệm của tuổi tác."
Đứng giữa con dốc cuộc đời, trên có già dưới có trẻ, đâu đâu cũng là người cần bảo vệ, không có dũng khí đi tìm cho mình "ý thơ và những nơi xa xôi", sống giống như nhân của chiếc bánh quy vậy, chỉ là không còn là chính mình nữa.
Cũng giống như một tác gia từng nói:
"Trung niên là một độ tuổi nực cười, vừa phải lấy lòng các cụ, vừa phải làm gương cho con cháu;
Lại còn phải chú ý tới sắc mặt của vợ, không ngừng phải đoán ý sếp.
Người trung niên vì sinh kế, thể diện, mua nhà mua xe, du lịch, không ngừng quay mòng mòng.
Sau cùng phát hiện ra, đam mê là một sự lãng phí, ước mơ cũng chỉ còn là kỉ vật, làm gì có thời gian mà mơ nọ mơ kia, chỉ lo cuộc sống mưu sinh thôi cũng đủ mệt rồi."
Cuộc sống chính là như vậy, nếu chúng ta không có dũng khí đi đối mặt với khó khăn của cuộc sống, vậy thì nó sẽ từng bước từng bước một đả thương bạn, nó sẽ không ngừng mài dũa bạn, cho tới khi bạn học được cách đối diện thì thôi.
Học cách chấp nhận bản thân, đối mặt với thực tế cuộc sống, có lẽ mới chính là bài học mà bất cứ người trung niên nào cũng nên trang bị cho mình.
Dù không có tiếng vỗ tay, cũng phải nhảy cho chính mình xem!
04
Nửa con dốc còn lại, từ từ mà sống và vượt qua
Cuộc sống của người trung niên, có lẽ phần lớn đều mang trong đó chút sắc màu của sự bất lực, vội vã và mệt mỏi.
Bị thực tế cuộc sống vả vào mặt, nai lưng ra với cuộc sống mưu sinh, không còn sự nhiệt huyết và trẻ trung ban xưa, ước mơ cũng trở nên xa xỉ…
Nhưng, có ai quy định chúng ta nhất định phải nên cái gì đó khi còn trẻ?
Nửa con dốc, cũng có thể là điểm xuất phát mới của cuộc đời, là nơi để hiện thực hóa lần trưởng thành thứ hai.
Kết cục xấu nhất của cuộc đời, chẳng qua cũng là thành danh muộn mà thôi.
Thế giới này không thiếu những người thành danh khi đã ở vào độ tuổi đầu 4, đầu 5, nhưng phần lớn bọn họ cũng giống như những người bình thường khác, cũng từng có một khoảng thời gian sống trong sự bình thường, thậm chí là tầm thường.
Trong khi trung niên, vừa hay lại chính là khoảng thời gian tốt nhất để nhìn nhận lại chính mình, cũng có thể là điểm ngoặt giúp thay đổi cuộc sống, là thời điểm quan trọng để vượt rào.
Dù có đang ở nửa con dốc, nhưng chỉ cần cắn răng, từ từ trèo lên, nỗ lực vượt qua, vượt qua được rồi thì chính là một bắt đầu mới.
Đợi con cái nên người, hai bên cha mẹ có chỗ nương tựa, tình cảm vợ chồng ổn định, cuộc sống tự nhiên sẽ "khổ tận cam lai".
Romain Rowland từng nói: "Thế gian này chỉ có một chủ nghĩa anh hùng, đó là sau khi nhìn rõ được chân tướng cuộc sống, bạn vẫn hết mực yêu thương nó."
Chúng ta nỗ lực làm tốt những chuyện nên làm vào tháng 3 tháng 4, đợi tới tháng 7 tháng 8, ắt có đáp án và thu hoạch!

Như Nguyễn